فشار بی‌سابقه اروپا، اعتراضات مردمی و دانشگاهی در غرب و انزوای جهانی، رژیم صهیونیستی را به آستانه سقوط سیاسی کشانده‌است؛ آیا نتانیاهو زیر فشار بین‌المللی، نسل‌کشی در غزه را متوقف می‌کند؟

در روزهای اخیر، فضای سیاسی و اجتماعی اروپا به شدت تحت تأثیر واکنش‌ها به حملات جنایتکارانه رژیم صهیونیستی در غزه قرار گرفته است؛ موج بی‌سابقه‌ای از اعتراضات مردمی، تحرکات دانشگاهی، فشارهای دیپلماتیک و اقدامات تنبیهی از سوی دولت‌های غربی که نشان می‌دهد حمایت سنتی از تل‌آویو در حال فروپاشی است.

هم‌زمان با تشدید نسل‌کشی در نوار غزه، کشورهای اروپایی نه‌تنها در موضع‌گیری‌های رسمی صراحت بیشتری یافته‌اند، بلکه در عمل نیز گام‌هایی برای بازنگری در روابط با رژیم صهیونیستی برداشته‌اند. این تحولات، نشانه‌ای از یک نقطه عطف در جایگاه بین‌المللی این رژیم و آزمونی جدی برای «بنیامین نتانیاهو» است.

تکمیل پازل اقدامات ضدصهیونیستی در اروپا
اروپا طی روزهای اخیر شاهد موجی از اقدامات ضدصهیونیستی در سطوح دیپلماتیک، سیاسی و مردمی بوده است که در ادامه، فهرستی از مهم‌ترین این اقدامات ارائه می‌شود؛



۱. بازنگری در توافق اتحادیه اروپا و رژیم اسرائیل
در اقدامی بی‌سابقه، ۱۷ کشور عضو اتحادیه اروپا خواستار بازبینی جدی در مفاد توافق مشارکت با رژیم صهیونیستی شده‌اند. این درخواست در پی افزایش شمار شهدا در نوار غزه، ادامه بمباران مناطق مسکونی و محدودیت ارسال کمک‌های بشردوستانه مطرح شده است.

کشورهای معترض بر این باورند که ادامه همکاری سیاسی و اقتصادی با تل‌آویو، در حالی که اتهامات سنگین نقض حقوق بشر متوجه آن است، با ارزش‌های بنیادین اتحادیه اروپا از جمله دفاع از حقوق بشر، مغایرت دارد.

این بازنگری شامل بررسی مجدد امتیازهای تجاری، همکاری‌های تحقیقاتی، و مراودات رسمی است که رژیم صهیونیستی در قالب توافقات قبلی از آنها بهره‌مند بوده است. حتی اگر این بازنگری منجر به تعلیق یا تغییر اساسی در مفاد توافق شود، می‌تواند نقطه عطفی در روابط بروکسل–تل‌آویو باشد.

۲. تعلیق مذاکرات تجاری انگلیس با رژیم صهیونیستی
دولت انگلیس در اقدامی نمادین اما تأثیرگذار، مذاکرات مربوط به توافق تجارت آزاد با رژیم صهیونیستی را به حالت تعلیق درآورد. این تصمیم در بحبوحه افزایش انتقادات داخلی و بین‌المللی نسبت به سیاست‌های نتانیاهو در قبال غزه اتخاذ شده است.

لندن همچنین مجموعه‌ای از تحریم‌های هدفمند را علیه شهرک‌نشینان افراطی در کرانه باختری اعمال کرده که شامل ممنوعیت سفر و انسداد دارایی‌هاست. این اولین بار از زمان برگزیت است که انگلیس به طور یک‌جانبه سیاستی صریح و تنبیهی علیه تل‌آویو اتخاذ می‌کند.

این اقدام از سوی تحلیلگران به‌عنوان گامی محتاطانه برای ابراز نارضایتی، بدون گسست کامل روابط ارزیابی می‌شود. همزمان، دولت انگلیس تحت فشار گروه‌های حقوق بشری و نمایندگان مجلس قرار گرفته که خواستار تحریم‌های شدیدتر علیه رژیم صهیونیستی هستند. با توجه به سابقه نزدیک دیپلماتیک لندن–تل‌آویو، این تعلیق می‌تواند به‌عنوان زنگ خطری برای کابینه نتانیاهو تلقی و در صورت تداوم بحران، به اقدامات سخت‌تری منجر شود.

۳. تهدید به اقدام توسط انگلیس، فرانسه و کانادا
در موضع‌گیری هماهنگ، دولت‌های انگلیس، فرانسه و کانادا هشدار داده‌اند که در صورت عدم توقف فوری عملیات نظامی رژیم صهیونیستی در رفح و ادامه محدودیت بر ورود کمک‌های انسان‌دوستانه، اقداماتی مشخص علیه این رژیم اتخاذ خواهند کرد.

این هشدار به‌دنبال انتشار گزارش‌هایی از کشتار گسترده غیرنظامیان در رفح و بسته ماندن گذرگاه‌های امدادی صادر شده است. مقام‌های این سه کشور تأکید کرده‌اند که رعایت اصول حقوق بین‌الملل بشردوستانه از سوی تل‌آویو شرط اساسی ادامه روابط دیپلماتیک و همکاری اقتصادی است.

اهمیت این هشدار در آن است که سه کشور فوق از متحدان سنتی رژیم صهیونیستی در نهادهای بین‌المللی محسوب می‌شوند و مواضع آن‌ها اغلب با احتیاط و ملاحظه همراه بوده است. تهدید به اقدام – هرچند هنوز مشخص نشده شامل چه نوع تحریم‌هایی است – بیانگر تغییر لحن دیپلماتیک و افزایش فشار بین‌المللی بر تل‌آویو است. کارشناسان معتقدند اگر حملات جنایتکارانه رژیم صهیونیستی ادامه یابد و افکار عمومی کشورهای غربی به فشار بر دولت‌ها ادامه دهند، این تهدیدها می‌تواند به تحریم‌های اقتصادی یا تعلیق همکاری‌های نظامی منجر شود.

۴. محکومیت اقدامات رژیم صهیونیستی توسط ایرلند
ایرلند در روزهای اخیر موضعی بی‌پرده و تند نسبت به نسل‌کشی آشکار رژیم صهیونیستی اتخاذ کرده است. «مایکل مارتین» معاون نخست‌وزیر ایرلند در سخنانی کم‌سابقه، این رژیم را به ارتکاب «نسل‌کشی» در غزه متهم و تأکید کرد که استمرار این حملات و بی‌توجهی به جان غیرنظامیان، جامعه بین‌المللی را ملزم به اتخاذ مواضع عملی می‌سازد. همچنین، اعضای پارلمان ایرلند خواستار بررسی گزینه‌هایی مانند تحریم‌های تجاری و پیگرد قانونی رژیم اسرائیل در دادگاه‌های بین‌المللی شده‌اند.

ایرلند به‌طور تاریخی یکی از کشورهای منتقد سیاست‌های اشغال‌گرایانه صهیونیست‌ها در اتحادیه اروپا بوده است، اما ادبیات اخیر مقامات این کشور، صراحت و شدت بیشتری دارد. این موضع‌گیری همزمان با افزایش اعتراضات مردمی در دوبلین و شهرهای دیگر ایرلند تقویت شده است. اگرچه ایرلند بازیگر اقتصادی بزرگی نیست، اما مواضع صریح آن می‌تواند به‌عنوان الگو و محرک برای کشورهای دیگر اتحادیه اروپا عمل کند؛ به‌ویژه کشورهایی که سابقه همدلی با مسئله فلسطین را دارند.

۵. خیزش اجتماعی علیه جنایات اسرائیل؛ از خیابان تا دانشگاه
در روزهای اخیر موجی بی‌سابقه از اعتراضات مردمی و دانشگاهی در اروپا علیه سیاست‌های تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی شکل گرفته است. صدها هزار نفر در شهرهایی چون لندن، لاهه، مادرید، پاریس و برلین به خیابان‌ها آمدند تا با شعارهایی در حمایت از مردم غزه و محکومیت محاصره و حملات نظامی، مخالفت خود را با استمرار روابط دولت‌هایشان با تل‌آویو ابراز کنند. این تظاهرات گسترده که با پوشش رسانه‌ای و حمایت نهادهای حقوق بشری همراه بوده، نمایانگر تغییری عمیق در افکار عمومی اروپا نسبت به مسئله فلسطین است. در این اعتراضات، اقشار مختلف جامعه از کارگران گرفته تا هنرمندان و پزشکان نیز شرکت دارند.

در همین راستا، دانشگاه‌ها به محور دوم این خیزش اجتماعی بدل شدند. در هلند، فرانسه، انگلیس و آلمان، دانشجویان با تجمع در ساختمان‌های دانشگاهی، برپایی کمپ و تحصن‌های شبانه، خواستار قطع فوری همکاری‌های علمی و مالی با نهادهای صهیونیستی شده‌اند. در بسیاری از موارد، اعضای هیئت علمی نیز از این اعتراضات حمایت کردند و برخی دانشگاه‌ها تحت فشار افکار عمومی مجبور به شفاف‌سازی سرمایه‌گذاری‌ها و روابط خارجی خود شدند.

این پیوستگی میان خیابان و دانشگاه، نشان از شکل‌گیری جریانی ساختاری علیه عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی دارد؛ جریانی که می‌تواند دولت‌ها را در اتخاذ تصمیمات دیپلماتیک جسورانه‌تر وادار سازد.

پیامدهای داخلی-منطقه‌ای-بین‌المللی اقدامات ضداسرائیلی برای تل‌آویو و نتانیاهو
موج اخیر اقدامات ضدصهیونیستی در اروپا، از تحریم‌های نمادین تا اعتراضات مردمی گسترده، نشان‌دهنده کاهش محسوس سرمایه‌های نمادین و مشروعیت بین‌المللی رژیم صهیونیستی در غرب است؛ سرمایه‌ای که طی دهه‌های گذشته با استفاده از روایت‌های امنیتی ساختگی و لابی‌های دیپلماتیک حفظ شده بود. این روند نه‌تنها وجهه اخلاقی رژیم صهیونیستی را در افکار عمومی مخدوش کرده، بلکه فشار بر دولت‌های اروپایی را برای بازنگری در روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی با تل‌آویو افزایش داده است. از نگاه ناظران، چنین تحولی در بلندمدت می‌تواند به تضعیف جدی موقعیت رژیم صهیونیستی در نهادهای معتبر بین‌المللی منجر شود.

از منظر اقتصادی، هشدارها و تحریم‌های نرم اروپا، به‌ویژه در حوزه دانشگاهی، تجاری و فناوری، می‌تواند برای اقتصاد اراضی اشغالی هزینه‌بر باشد. بسیاری از پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته، به‌ویژه در حوزه فناوری، سایبر و پزشکی، با مشارکت مؤسسات اروپایی تعریف شده‌اند.

در صورت تداوم فشارها، رژیم صهیونیستی احتمالاً از دسترسی به منابع علمی و مالی قابل‌توجهی محروم شود. افزون بر این، شرکت‌های بین‌المللی که در سرزمین‌های اشغالی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، ممکن است در معرض تحریم‌های اجتماعی یا تهدید به بایکوت قرار بگیرند و این به کاهش جریان سرمایه خارجی منجر خواهد شد.

در سطح داخلی، این تحولات می‌تواند مشروعیت سیاسی بنیامین نتانیاهو را بیش از پیش تضعیف کند. کابینه او هم‌اکنون با بحران‌های متعددی از جمله نارضایتی‌های داخلی، شکاف سیاسی عمیق و شکست نظامی در غزه مواجه است. اقدامات بین‌المللی علیه رژیم صهیونیستی به‌ویژه از سوی متحدان سنتی، می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از انزوای فزاینده کابینه نتانیاهو تعبیر شود و سوخت لازم را برای مخالفان سیاسی او در داخل اراضی اشغالی فراهم کند.

در نهایت، فشار اجتماعی و حقوقی از سوی اروپا ممکن است به تغییر موازنه‌های ژئوپلیتیکی منطقه نیز بینجامد. تضعیف حمایت بی‌قید و شرط از رژیم صهیونیستی در اروپا، می‌تواند فضا را برای قدرت‌گیری دیپلماسی کشورهای دیگر به‌ویژه در پرونده فلسطین باز کند. همچنین کشورهای غیرمتعهد و جهان اسلام با استناد به این اقدامات می‌توانند مواضع خود را در مجامع بین‌المللی تقویت کنند.

بنابراین، اگرچه اقدامات اخیر اروپا هنوز در مرحله هشدار و فشار نرم است، اما در صورت استمرار یا تشدید، می‌تواند تبعات راهبردی و بلندمدتی برای سیاست خارجی و ساختار داخلی قدرت در اراضی اشغالی داشته باشد.

آیا نتانیاهو عقب‌نشینی خواهد کرد؟
آنچه در روزهای اخیر در اروپا در قالب تحریم‌های سیاسی، اعتراضات مردمی، فشارهای دانشگاهی و تعلیق همکاری‌های اقتصادی علیه رژیم صهیونیستی شکل گرفته، نه صرفاً واکنشی احساسی بلکه نشانه‌ای از یک تغییر جهت راهبردی در افکار عمومی و سیاست بین‌المللی غرب نسبت به رفتارهای تل‌آویو است. به‌ویژه آنکه این فشارها نه‌فقط از سوی منتقدان سنتی رژیم، بلکه از سوی متحدان دیرینه‌اش همچون انگلیس، فرانسه و حتی با بی‌اعتمادی آشکار کاخ سفید نسبت به کابینه نتانیاهو، اعمال می‌شود.

در همین راستا به تازگی روزنامه عبری‌زبان «یدیعوت آحارونوت» از زبان یک مقام وزارت خارجه رژیم صهیونیستی صراحتاً از وضعیت وخیم دیپلماتیک این رژیم سخن به میان آورده‌است. به اذعان این مقام، رژیم صهیونیستی در حال حاضر با «یک سونامی واقعی» مواجه است؛ سقوط به پایین‌ترین سطح جایگاه بین‌المللی، گسترش دامنه تحریم‌ها و کاهش تمایل جهانیان به هرگونه همراهی با تل‌آویو، همگی حاکی از آن هستند که حمایت بی‌قید و شرط بین‌المللی از این رژیم رو به افول است. حتی احضار سفیر رژیم در لندن و تعلیق توافق‌های اقتصادی با کشورهای غربی زنگ خطری جدی برای اقتصاد و وجهه جهانی آن محسوب می‌شود.

با این حال، این پرسش کلیدی به ذهن می‌رسد که آیا این موج فشارهای بی‌سابقه می‌تواند به تغییر رفتار نتانیاهو در قبال غزه منجر شود؟ تجربه نشان داده است که نتانیاهو در دوره‌های پیشین نیز در برابر فشارهای خارجی به‌ندرت انعطاف‌پذیری نشان داده و همواره اولویت را به بقای سیاسی داخلی و رضایت جناح‌های راست‌گرای تندرو داده است. اما وضعیت کنونی، از آن‌رو متفاوت است که نه‌تنها مشروعیت بین‌المللی بلکه انسجام داخلی در سرزمین‌های اشغالی نیز به‌شدت تحت تهدید قرار گرفته است.

بنابراین، اگرچه نمی‌توان با قطعیت از عقب‌نشینی آشکار نتانیاهو سخن گفت، اما ادامه این روند و تداوم سونامی فشارهای جهانی می‌تواند دامنه مانور او را به‌شدت محدود کرده و نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی را ناچار به پذیرش برخی ملاحظات بین‌المللی یا حتی بازنگری در رویکرد نظامی در غزه کند؛ ولو به‌صورت تاکتیکی و برای کاهش فشار. بنابراین آینده رفتار سیاسی رژیم صهیونیستی در گرو توازن میان این فشارهای بیرونی و تضادهای درونی باقی خواهد ماند.